سقف کامپوزیت همواره یکی از مهم‌ترین سازه‌های ساخت و ساز به شمار می‌آید که در حال حاضر با استقبال بالایی از سوی پیمانکاران و ساختمان‌سازان مواجه شده است. با توجه به اینکه از بتن و فولاد در تولید سقف‌های کامپوزیت استفاده میشود؛ اجرای آن از سرعت بالایی برخوردار بوده و همچنین دارای ایمنی مناسب، وزن پایین و… نیز است. مجموعه پرمیوم باند در این مقاله قصد دارد به بررسی بیشتر سقف‌های کامپوزیت و انواع مختلف آن بپردازد.
سقف کامپوزیت از جمله سازه‌هایی است که در ساخت آن از بتن مسلح به همراه میلگردهای فولادی بهره گرفته میشود. اجرای سقف‌های کامپوزیت اغلب برای ساختمان‌های دارای اسکلت فلزی مناسب است.
در این بخش مهم‌ترین اجزای تشکیل دهنده در ساخت کامپوزیت سقف را معرفی و بررسی می‌کنیم.
بتن از مصالح مهمی است که از ترکیب سیمان پورتلند، سنگدانه و آب تهیه میشود. این مواد بعد از ترکیب و گذشت زمان، بسیار سخت و به شکل یکپارچه در می‌آیند.
تیرهای فرعی از دیگر بخش‌های تشکیل‌دهنده سقف‌های کامپوزیت هستند که به آزادسازی لنگر کمک کرده و اعضای بتنی را به هم متصل می‌کنند.
در حال حاضر بسیاری از محصولات فلزی ساختمان به شکل ورق فولادی ساخته می‌شوند که هر کدام با توجه به ویژگی‌هایشان در جهت اهداف خاصی کاربرد دارند.
بعد از مرحله بتن‌ریزی و پیشگیری از ترک خوردن بتن نیاز به استفاده از میلگردهای حرارتی و افت است. آرماتورها در واقع مانع از تغییرات ناشی از حرارت و جمع‌شدگی بتن می‌شوند؛ در واقع از انبساط و انقباض بتن جلوگیری کرده و میزان ترک‌ها را کاهش می‌دهد.
از دیگر لوازم جانبی هستند که جهت اجرا و پیاده‌سازی سقف‌های کامپوزیت کاربرد دارند.
پیش از معرفی انواع نمای سقف کامپوزیت، ابتدا بهتر است به مزیت‌های کلی بهره‌گیری از این متریال‌های نوین و مستحکم بپردازیم. یکی از اصلی‌ترین مزایای نصب و اجرای کامپوزیت در نمای سقف خانه، صرفه‌جویی در هزینه و زمان است. افزون بر این، سقف کامپوزیت مزیت‌های دیگری دارد که در ادامه مهم‌ترین آنها را معرفی خواهیم کرد:
یکی دیگر از مزیت‌های قابل توجه، یکپارچه بودن آنها است.
سقف‌های کامپوزیت بر اساس شیوه اجرا و نوع کاربردشان در انواع مختلفی طراحی و ساخته می‌شوند که در ادامه به معرفی و بررسی این سقف‌ها خواهیم پرداخت.
سقف کامپوزیت سنتی یا ساده شامل برشگیرهای ناودانی، تیرهای فرعی، دال بتنی و شبکه میلگردهای حرارتی است.
این نوع سقف‌ها دارای مزایای بسیاری به شرح زیر هستند:
سقف‌های کامپوزیت عرشه فولادی از محبوب‌ترین روش‌ها برای اجرای سقف و کف است که در آن از ترکیب بتن و ورق‌های فلزی موجدار گالوانیزه استفاده میشود. استفاده از ورق‌های فولادی به عنوان لایه پوششی ایمن در ساخت و سازها رایج است. مهم‌ترین مزیت اجرای این گونه سقف‌ها وزن کمتر آن در مقایسه با دیگر سقف‌های کامپوزیت است. همچنین می‌توان سقف‌های عرشه فولادی را با سرعت و زمان کمتری نسبت به سایر سقف‌ها مانند دال بتنی و تیرچه بلوک نصب و اجرا کرد. این ویژگی به دلیل عدم نیاز این مدل سقف‌ها به قالب‌بندی است.
علاوه بر ورق فولادی به شکل ذوزنقه از آرماتور، برشگیر و بتن نیز برای نصب این‌گونه سقف‌ها استفاده میشود. یکپارچگی و مسطح بودن بتن‌ریزی در سقف‌های کامپوزیت عرشه فولادی از دیگر مزیت‌های آن به شمار می‌آید که بعد از اجرا نیازی به پوکه‌ریزی و یا کف‌سازی نخواهند داشت. همچنین ورق‌های فولادی برای نصب نیازی به جوشکاری نداشته و اجرای آنها با میخ‌های فولادی صورت می‌گیرد. از دیگر مزیت‌های سقف کاذب عرشه فولادی می‌توان به قیمت ارزان آن در مقایسه با سایر سقف‌های کامپوزیت اشاره کرد.
در اجرای سقف کرومیت از تیرچه کرومیت، میلگردهای حرارتی، ورق فولادی موجدار و بتن استفاده می‌گردد. مراحل اجرای این سقف شامل نصب تیرچه کرومیت، انجام قالب بندی، اجرای آرماتوربندی، بتن ریزی و باز کردن قالب است.
از مهم‌ترین مزایای سقف‌های کاذب کرومیت می‌توان به اجرای آسان و سریع، مصرف کمتر بتن، ارزان بودن و… اشاره کرد.
برای اجرای سقف‌های کامپوزیت روفیکس از قالب‌های فلزی به صورت مشبک استفاده میشود. این روش نیز دارای مزایای بسیاری از جمله اجرای آسان سقف‌های کامپوزیت، یکپارچگی سقف، صرفه‌جویی در مصرف بتن، وزن سبک و ایمنی بالا است. همچنین برای نصب این نوع سقف به تجهیزات کمتری نیاز است و ملزم به استفاده از بالابر، دستگاه جوش یا ابزارآلات نخواهید بود. همچنین اگر ضخامت بتن ریزی بیش از ۱۲ سانتی‌متر باشد یا خود بتن متراکم باشد توصیه میشود از بتن سبک جهت لایه اول و یا از نایلون جهت پوشش سطح روفیکس استفاده گردد.
با توجه به مبحث ۱۰ مقررات ملی ساختمان، جهت اجرا و نصب سقف‌های کامپوزیت برای بهبود اتصال برشی میان فولاد و بتن و همچنین درگیری مناسب آنها، نیاز به برشگیرهایی به شکل گل میخ یا ناودانی خواهد بود. در ادامه به بررسی جزئیات سقف کامپوزیت و مشخصات برشگیرهای به کار برده شده در آن می‌پردازیم:
اجرای هر یک از انواع نمای سقف کامپوزیت، برخی مراحل خاص خود را دارد. علت راحتی و سهولت نصب و اجرای این متریال‌ها در مقایسه با سایر نماپوش‌ها و سقف پوش‌ها در اصل مراحل اجرای ساده آن است. پروسه اجرای سقف کامپوزیت طی ۶ مرحله اصلی صورت می‌گیرد.
اولین مرحله از نصب نمای سقف خانه کامپوزیتی با اجرای اسکلت فلزی سازه و قرار دادن کلیه تیرهای فرعی صورت می‌گیرد. نوع تیرهای فرعی که در اجرای نمای کامپوزیت به کار گرفته میشود متفاوت بوده و برخی شرایط خاص خود را دارند. برای نمونه، هنگام نصب لانه زنبوری باید پیش از هر کاری جان تیر و سپس ورق‌های مضاعف قرار داده شوند. اما در حالت کلی به عنوان تیر فرعی چندان رایج نبوده و مخاطره‌آمیز است.
دومین مرحله از نصب سقف‌های کامپوزیتی، ناودانی‌ها هستند. منظور از ناودانی‌ها همان برشگیرهایی است که در طول تیرهای فرعی با هدف اتصال تیرهای اصلی به کار برده می‌شوند. البته لازم به ذکر است که تحت هیچ شرایطی نباید از نبشی‌ها به عنوان ناودانی استفاده کرد.
برای تضمین صددرصدی استحکام سازه بهتر است تا برشگیرها در کمترین حالت ۵ میلی‌متر از پوشش جانبی را داشته باشند.
از جمله مهم‌ترین مراحل مربوط به اجرای سقف کامپوزیت پروسه قالب بندی است. پس از نصب اسکلت سازه و تیرهای فرعی و در نهایت برشگیرها، عملیات قالب بندی شروع می‌گردد. در این مرحله باید از تخته‌های نوع ۴ تراش برای قالب بندی استفاده شود.
پروسه قالب بندی بدین صورت است که ابتدا تخته‌های ۴ تراش با ابعاد متوسط ۵ در ۵ با فاصله ۶۰ الی ۸۰ سانتی از یکدیگر قرار گرفته و توسط گوه کوبی‌ها از سمت بالا و پایین تیرها نصب می‌شوند. بعد از انجام مراحل فوق، تخته‌ها روی چهار تراش اصلی قرار گرفته و به همین دلیل می‌توانند تمامی سطح را تحت پوشش قرار دهند.
پس از اتمام فرایند قالب بندی، حال نوبت آن است که میلگردهای حرارتی با کمک گرفتن از سیم‌های مفتولی به یکدیگر وصل شوند. باید توجه داشته باشید که این میلگردها حتما از نوع آجدار باشند تا بتوانند در زمان بتن ریزی استحکام خود را حفظ نمایند.
برای اینکه پس از نصب سقف کامپوزیت، در محل نصب، میلگردها دچار خوردگی و پوسیدگی نشوند از قطعات عایقی به نام اسپیسر استفاده میشود. منظور از اسپیسر همان قطعات از جنس پلاستیک، بتن یا فولاد است که در بخش تحتانی میلگردها نصب می‌شوند.
اسپیسرها با هدف، جلوگیری از ریزش میلگردها به هنگام بتن ریزی استفاده می‌گردند. کمترین فاصله‌ای که باید بین میلگرد حرارتی و کف بتن در نظر گرفته شود ۳ سانتی‌متر است.
آخرین و مهم‌ترین مرحله از اجرای سقف نمای کامپوزیتی، بتن‌ریزی است. هدف از انجام بتن ریزی در اصل یکپارچه‌سازی و تخلیه حباب‌های هوای محبوس شده در داخل سازه است. معمولا در این سازه‌ها از بتن‌هایی با ضخامت ۸ الی ۱۲ سانتی‌متر استفاده شده و بایستی عیار بتن بین ۳۰۰ تا ۳۵۰ کیلوگرم متغیر باشد.
سقف‌های کامپوزیت یکی از محبوب‌ترین روش‌ها برای اجرای سقف بوده که امروزه مورد توجه بسیاری از ساختمان‌سازان قرار گرفته است. سقف‌های کامپوزیت با توجه به روش‌های اجرا و کاربردشان در انواع مختلفی از جمله ساده یا سنتی، عرشه فولادی، کرومیت، روفیکس و… تقسیم می‌شوند. قیمت سقف کامپوزیت در مقایسه با دیگر سقف‌های سنتی بسیار مناسب و مقرون به صرفه است. همچنین این سقف‌ها دارای مزایای دیگری از جمله وزن سبک، ایمنی و استحکام بالا، یکپارچه بودن، عایق بودن در برابر حرارت و صوت، اجرای آسان و سریع و… هستند.
به منظور ایجاد نمای بهتر و پوشش سقف های فوق می توان از ورق کامپوزیت آلومینیومی نیز استفاده کرد و یا حتی با خود ورق های کامپوزیت آلومینیومی سقف های دلخواه را ایجاد کرد.
